Nowy kolor worków na odpady (fioletowy) już od października – co będziemy do nich wrzucać?

Odpady komunalne i ich selektywne zbieranie – przepisy i regulacje

Zgodnie z ustawą z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2013 poz. 21), odpady komunalne to te powstające w gospodarstwach domowych oraz pochodzące od innych producentów odpadów, które pod względem charakteru i składu przypominają odpady domowe. Do tej kategorii należą takie materiały jak: papier i tektura, szkło, metale, tworzywa sztuczne, bioodpady, drewno, tekstylia, opakowania, używany sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie oraz odpady wielkogabarytowe, w tym meble i materace. Wyłącza się stąd jednak odpady z produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnych, oczyszczalni ścieków, pojazdów wycofanych z eksploatacji oraz odpadów budowlanych i rozbiórkowych.

Selektywna zbiórka odpadów – obowiązki gmin

Zorganizowanie odbioru odpadów komunalnych od mieszkańców to zadanie własne gmin. Zgodnie z ustawą z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622), gminy są zobowiązane do prowadzenia selektywnej zbiórki obejmującej przynajmniej: papier, metale, tworzywa sztuczne, szkło, odpady opakowaniowe wielomateriałowe oraz bioodpady. Ponadto w punktach selektywnego zbierania powinny być przyjmowane również: odpady niebezpieczne, przeterminowane leki i chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektroniczny, meble, odpady wielkogabarytowe, zużyte opony, a także odpady budowlane i rozbiórkowe z gospodarstw domowych.

Tekstylia jako nowa frakcja odpadów od 2025 roku

Na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/851 z 30 maja 2018 r., wprowadzającej zmiany do dyrektywy 2008/98/WE dotyczącej odpadów, od 1 stycznia 2025 r. tekstylia zostały wyodrębnione jako samodzielna frakcja odpadów. W związku z tym, punkty selektywnego zbierania odpadów są zobligowane do przyjmowania tekstyliów i odzieży.

W Polsce nowe regulacje zostały zaimplementowane według minimalnego wymogu, co oznacza, że większość gmin nie wprowadziła osobnych pojemników czy worków na tekstylia. Tym samym mieszkańcy często muszą osobiście oddawać tego typu odpady do PSZOK-ów, co dla osób starszych, niepełnosprawnych lub bez samochodu może być uciążliwe.

Fioletowe worki na tekstylia wprowadzone w Kielcach

Aby uprościć i ułatwić mieszkańcom pozbywanie się zużytych tekstyliów, od października 2025 roku w Kielcach zostanie uruchomiony system miejskiej zbiórki tekstyliów. Miasto przekaże gospodarstwom domowym, spółdzielniom oraz wspólnotom mieszkaniowym fioletowe worki dedykowane tekstyliom.

Od października zaproponujemy kielczankom i kielczanom wygodny i elastyczny sposób na pozbycie się używanej odzieży. Raz na kwartał każdy punkt odbioru śmieci będzie miał wyznaczony termin odbioru tekstyliów, a harmonogram zostanie przekazany mieszkańcom oraz opublikowany na stronie miasta. To odpowiedź na potrzeby mieszkańców oraz prośby zarządców spółdzielni i wspólnot. Chcemy stworzyć system wygodny i bezpieczny – mówiła Aneta Boroń, zastępczyni prezydentki Kielc.

Dodatkowo na ulice Kielc wyruszy „Odrzutowóz”, czyli mobilny punkt odbioru tekstyliów, który będzie realizował tę usługę przy wsparciu nowo zakupionego samochodu elektrycznego zasilanego energią z lokalnej biogazowni.

Reguły i wymagania dotyczące zbiórki tekstyliów w Kielcach

• Zbiórka dedykowana jest tylko dla mieszkańców płacących za odbiór odpadów w Kielcach.
• Każde gospodarstwo domowe może oddać raz na kwartał jeden fioletowy worek o pojemności 120 litrów.
• Przekazywana odzież powinna być sucha, czysta oraz szczelnie zapakowana.
• Odpady oddaje się osobiście pracownikowi mobilnego punktu.
• Worki uszkodzone, spleśniała lub wilgotna odzież oraz tekstylia pochodzące z działalności gospodarczej nie będą przyjmowane.

Zmiany w systemie zbiórki odzieży – koniec kontenerów PCK

W Polsce obserwujemy zmiany w systemie zbiórki odzieży używanej. Polski Czerwony Krzyż poinformował, że 31 lipca 2025 r. firma Wtórpol, odpowiedzialna za logistykę i sprzedaż odzieży z kontenerów PCK, wypowiedziała organizacji umowę o współpracy.

Organizacja podkreśliła, że:

Polski Czerwony Krzyż jest zmuszony znacznie ograniczyć zbiórkę odzieży używanej do kontenerów z logo PCK, z powodu wypowiedzenia umów przez firmę Wtórpol, która odpowiadała za logistykę i sprzedaż zbieranych tekstyliów, a środki z tego wsparcia służyły m.in. akcjom pomocowym.

Powodem zakończenia współpracy był spadek jakości odzieży zbieranej do kontenerów PCK, co znacznie podniosło koszty utylizacji. Rzecznik Wtórpolu wskazał, że zmiana wynika m.in. z przepisów od 1 stycznia 2025 r., zgodnie z którymi odpady tekstylne nie mogą już trafiać do odpadów zmieszanych i muszą być przyjmowane wyłącznie przez PSZOK-i. Skutkiem tego jest wzrost ilości odzieży mało wartościowej trafiającej do pojemników.

W rezultacie do końca 2025 roku zostanie zlikwidowanych około 28 tysięcy kontenerów na odzież używaną, co dla Polskiego Czerwonego Krzyża oznacza stratę znaczących dochodów – w samym 2024 roku sprzedaż ubrań z kontenerów przyniosła ponad 7 mln zł, przeznaczonych na pomoc i szkolenia ratowników.

Statystyki dotyczące odpadów tekstylnych w Europie i Polsce

Problem odpadów tekstylnych jest poważny i narasta. Przeciętny Europejczyk przeciętnie kupuje rocznie około 26 kg odzieży. Według Europejskiej Agencji Środowiska (EEA), na wzrost konsumpcji wpływają m.in.: dynamiczny rozwój zakupów internetowych, popularność mediów społecznościowych oraz tania produkcja syntetycznych tkanin. Nowe kolekcje pojawiają się coraz częściej, a konsumenci łatwiej pozbywają się nieużywanych ubrań.